مطالعة آلودگی خاکهای محدودة شهر کرمان به وسیلة عناصر کمیاب سمی با استفاده از سامانة اطلاعات جغرافیایی(gis)

مطالعة تغییرات غلظت و میزان آلودگی انسانی در مقیاس ناحیه ای به وسیلة عناصر کمیاب سمی در خاک، مبحثی مهم برای برنامه ریزی های زیست محیطی در مناطق شهری است. در تحقیق انجام شده سنگ ها، رسوبات و خاکهای محدودة شهری کرمان برای تعیین میزان آلودگی عناصر جرئی به وسیلة فعالیت های انسانی مورد بررسی قرار گرفت. برای این کار 37 عدد نمونه جمع آوری شد و به وسیلة طیف سنج جرمی پلاسمایی، غلظت 29 عنصر در آنها اندازه گیری شد. این غلظت ها با مقادیر استاندارد زیست محیطی مقایسه شد. نتایج به دست آمده نشان داد که سنگ های آهکی نزدیک شهر کرمان به طور نسبی دارای غلظت کم عناصر کمیاب بودند که در حد غلظت طبیعی این عناصر در سنگ هاست. خاک های شهر کرمان به طور ناهنجار در برخی عناصر کمیاب افزایش غلظت نشان دادند. بسیاری از نمونه های خاک دارای مقادیر عناصر کمیاب بیش از عیار طبیعی بودند که مبین ورود آلودگی های انسانی مربوط به این عناصر است. این افزایش غلظت بسیار بیشتر از اثر سنگ و رسوبات در تأمین این عناصر است. افزایش تجمع این آلاینده ها، در اثر رشد سریع حمل و نقل و همچنین فعالیت های اقتصادی و صنعتی در محیط زیست شهری کرمان است. به نظر می رسد که عواملی مانند حمل و نقل و گرد و غبار عامل ایجاد غلظت بالای عناصری مانند سرب و مس در خاک شهر کرمان هستند. همچنین نتایج به دست آمده نشان دهندة غلظت بالای سرب (بیش از 1000 میلی گرم برکیلوگرم) و مس (بیش از 700 گرم برکیلوگرم) در برخی نمونه های خاک و رسوب هستند. آلوده ترین نقاط شناسایی شده، شامل خاکهای نزدیک واحدهای باطری سازی، تعویض روغنی و نقاشی اتومبیل(بیش از 5000 گرم برکیلوگرم سرب) بودند. برخی عناصر دیگر مانند بیسموت، کادمیوم، کبالت، جیوه، منگنز، توریم و اورانیم، دارای هیچ گونه آلودگی در این منطقه نبودند. در این تحقیق همچنین نقشة ژئوشیمیایی برخی عناصر کمیاب در نمونه های سنگ، خاک و رسوبات به وسیلة فناوری سامانة اطلاعات جغرافیایی(gis) تهیه شد. نقشه های ژئوشیمیایی افزایش غلظت برخی عناصر دارای توان بالقوه مسمومیت زایی از حاشیه به سمت مرکز شهر کرمان را نشان دادند.